ALEVİLİKTE “OCAK TANIMLARI”: EPİSTEMOLOJİK VE ONTOLOJİK BİR BAKIŞ
Keywords:
Alevism, Ocak, Ocak Concept, Ocak System.Abstract
The concept of ocak, which has a large and important place in Turkish culture as a cult, has a unique meaning and conceptual framework within the Alevi belief system. In the historical process of the Alevi belief, it is seen that the dede and talip communities, who are members of the belief, are organized within the framework of this system in social, cultural, religious, legal and economic terms. In this study, which is based on a literature review, some opinions on the conceptual meaning of the term “hearth” in the Alevi belief system, how long it has been used and its first formation in the historical process as a belief-centered form of structuring are included. First of all, the place and importance of the hearth phenomenon in ancient Turkish communities will be emphasized, and then its etymological dimension, its place in Alevism-Bektashism literature, historical and sociological dimensions will be examined in general.
References
Ak, M. (2018). Türk halk dindarlığı ve evliya inancı: Sosyolojik bir yaklaşım. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi, (86), 95-110.
Akın, B. ve Ekici, M. (2012). “Diyarbakır Yöresi Alevi Ocakları Üzerine Bir Değerlendirme”. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi 63, 231- 246.
Akın, B. (2017). “Alevilikte ocak: Kavramsal çerçeveye ve tarihî arka plana yeni bir bakış”. Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, 17(2), 239-264.
Akın, E. (2022). “Kutsal”dan “kurgu”ya: Alevi-Bektaşi ziyaret kültürünün Talip Apaydın romanlarına yansıması. Alevilik-Bektaşilik Araştırmaları Dergisi, (26), 106-133.
Aksüt, H. (2004). Anadolu Aleviliğinin oluşum yerlerinden biri olarak Diyarbakır yöresi. I. Uluslararası Oğuzlardan Osmanlıya Diyarbakır Sempozyumu (ss. 751–761). İzmir: O.R.B. Organizasyon.
Ayverdi, E. H. (Rençber, İ., Akt.). (2008). Misalli Büyük Türkçe Sözlük. İstanbul: Kubbealtı Neşriyat.
Baş, M. (2013). Dinlerde ve Geleneksel Türk İnanışlarında Dağ Kültü, Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi,13(1), 165-179.
Bozkuş, A. (F. R. Bozkuş’tan aktaran). (2006). Sivas Aleviliği. Isparta: Fakülte Kitabevi.
Çelik, H., & Kırteke, S. Alevî/Kızılbaşlık’ta ocak kültü.
Çeribaş, M. & Köse, S. (2018). ALEVİ inanç sisteminde ‘dedelik kurumu’nun menşei meselesi ve ‘dedelik kurumu’na dair yeni değerlendirmeler, Motif Akademi Halk Bilimi Dergisi, 11(22), 13-27. https://doi.org/10.12981/motif.449
Ersal, M. (t.y.). Alevi inanç-dede ocaklarının teşkilatlanması üzerine bir değerlendirme.
Eröz, M. (t.y.). Türkiye’de Alevilik-Bektaşilik.
Gezik, E. (t.y.). Rayberler–Pirler ve Mürşidler (Alevi ocak örgütlemesine dair saptamalar ve sorular.
Kurt, B. ve Çal, İ. (2021). Alevilikte ocak geleneği ve Ali Bircivan Ocağı. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, (98), 131-150.
Ocak, A. Y. (2013). Türkler, Türkiye ve İslam: Yaklaşım, yöntem ve yorum denemeleri. İstanbul: İletişim Yayınları.
Oytan, M. T. (2007). Bektaşiliğin içyüzü: Dibi, köşesi, yüzü ve astarı. İstanbul: Demos Yayınları.
Rençber, R. (2014). Adıyaman Alevilerinde türbe veya yatır ziyareti. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, (71), 209-224.
Taş, K. (2019). Orta Asya'dan Anadolu'ya uzanan köklü tarihi ile Kureyşan Ocağı. Ankara: Berikan Yayınevi.
Uludivan. (t.y.). Yol cümleden uludur!. https://www.uludivan.de/Yol-c.ue.mleden-uludur-ar-.htm
Yalgın, E. (t.y.). Kürt Aleviliği - 2: Reya/Raa Haqi inancı.
Yaman, A. (2004). Alevilikte dedelik ve ocaklar: Dedelik kurumu ekseninde değişim sürecinde Alevilik. Ankara: K.A.S. Derneği Yayınları.
Yaman, A. (2006). Kızılbaş Alevi ocakları. Ankara: Elips Kitap.
Yaman, A. (2011). Alevilikte ocak kavramı: Anlam ve tarihsel arka plan. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, 59, 43–64.
Yıldırım, R. Geleneksel Alevilik.
Yılmaz, M., & Erdemir, A. (Ed.). (2012). II. Uluslararası Tarihten Bugüne Alevîlik Sempozyumu (23–24 Ekim 2010) (ss. 178–192). Ankara: Cem Vakfı Yayınları.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2025 Bülent KARA
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
